Stress, dat venijnige beestje dat ons allemaal wel eens te pakken krijgt. Het sluipt binnen zonder aankondiging en voor je het weet, zit je met een bonzend hart en een hoofd vol zorgen. Maar wat is stress nu eigenlijk? En belangrijker nog, hoe kunnen we het de baas blijven?
Stress is eigenlijk gewoon een reactie van je lichaam op externe of interne druk. Denk aan deadlines, ruzies, geldzorgen, maar ook positieve gebeurtenissen zoals een huwelijk of een nieuwe baan. Het kan zich uiten in acute stress – die korte, heftige momenten waarop je even moet knallen – of in chronische stress – dat voortdurende gevoel van opgejaagdheid dat je maar niet kwijt raakt.
Bewustwording is de eerste stap naar het verminderen van stress. Door te begrijpen wat stress met je doet en hoe het werkt, kun je beter leren omgaan met die onrustmakende gevoelens en situaties. Dus laten we eens duiken in de wondere wereld van stress en ontdekken wat er allemaal gebeurt in dat lichaam van ons.
Wat doet stress met je lichaam
Wanneer je gestrest bent, gebeurt er van alles in je lichaam. Je hart gaat sneller kloppen, je ademhaling versnelt en je spieren spannen zich aan. Dit zijn allemaal natuurlijke reacties die bedoeld zijn om je klaar te maken voor actie – de zogenaamde ‘vecht-of-vlucht’-respons. Best handig als je wordt achterna gezeten door een leeuw, maar minder praktisch als je gewoon op kantoor zit.
Maar het blijft niet alleen bij fysieke reacties. Ook mentaal kun je flink wat last hebben van stress. Concentratieproblemen, vergeetachtigheid en piekeren zijn veelvoorkomende klachten. Je voelt je misschien ook prikkelbaar of zelfs angstig. En als dit alles te lang aanhoudt, kan het zelfs leiden tot depressieve gevoelens.
Naast deze directe effecten kan langdurige stress ook serieuze gezondheidsproblemen veroorzaken. Denk aan hoge bloeddruk, slaapstoornissen en een verzwakt immuunsysteem. Kortom, stress is niet iets om lichtzinnig over te doen. Het is belangrijk om tijdig in te grijpen en manieren te vinden om stress te verminderen.
Cortisol: de sluipende boosdoener
Cortisol is een hormoon dat vrijkomt wanneer we gestrest zijn. Het helpt ons lichaam om energie vrij te maken en alert te blijven. Op korte termijn is dat heel nuttig, maar als de cortisolspiegel te lang te hoog blijft, kunnen er allerlei problemen ontstaan.
Te veel cortisol kan bijvoorbeeld leiden tot gewichtstoename, vooral rondom de buikstreek. Ook kan het zorgen voor een verhoogde bloeddruk en een verzwakt immuunsysteem. Te hoog cortisol door stress is dan ook een veelvoorkomend probleem dat serieus genomen moet worden. Slaap wordt er ook niet beter van; je kunt moeite krijgen met in slaap vallen of juist vaak wakker worden gedurende de nacht.
Het vervelende is dat cortisol een soort vicieuze cirkel kan creëren. Je bent gestrest, waardoor je cortisolspiegel stijgt, wat weer leidt tot allerlei lichamelijke klachten die op hun beurt weer voor meer stress zorgen. En zo blijf je in een neerwaartse spiraal zitten. Daarom is het belangrijk om manieren te vinden om die cortisolspiegel omlaag te krijgen.
Praktische tips om stress te verminderen
Eén manier om stress tegen te gaan is door beter georganiseerd te zijn. Maak to-do lijstjes en stel prioriteiten. Het geeft rust in je hoofd als je weet wat er moet gebeuren en wanneer. Bovendien helpt het om overzicht te hebben en niet alles tegelijk te willen doen.
Beweging is ook een geweldige manier om stress te verminderen. Ga wandelen, doe aan yoga of ga hardlopen. Lichaamsbeweging zorgt ervoor dat je lichaam endorfines aanmaakt – natuurlijke ‘feel-good’ stoffen – en helpt daarmee cortisol af te breken.
Ademhalingsoefeningen en meditatie kunnen ook wonderen doen voor je gemoedsrust. Er zijn talloze apps zoals Headspace die je hierbij kunnen helpen. Even tien minuutjes per dag bewust ademhalen kan al enorm veel verschil maken.
Gezonde gewoontes voor een ontspannen leven
Een gezonde levensstijl draagt bij aan minder stress. Zorg voor voldoende slaap – minstens zeven tot acht uur per nacht – en eet gezond en gevarieerd. Drink genoeg water en vermijd overmatig gebruik van cafeïne en alcohol.
Een rustige omgeving kan ook bijdragen aan minder stress. Creëer bijvoorbeeld een ontspanningshoekje in huis waar je kunt lezen of mediteren. Gebruik producten zoals die van Weleda of Rituals om een serene sfeer te creëren met fijne geuren en zachte verlichting.
Dagelijkse gewoontes zoals even pauze nemen tijdens werkuren, tijd doorbrengen met vrienden en familie, en jezelf af en toe verwennen met iets leuks kunnen ook helpen om stress op afstand te houden.